Zagadnienia związane z branżą transportową są tak rozbudowane, że wielu przewoźników nie zdaje sobie sprawy z bardzo ważnych zasad stanowiących podstawę funkcjonowania firmy. Czy wiesz, jak prawidłowo ustalić porę nocną lub czy przerwę na śniadanie można zaliczyć do czasu pracy? Dowiedz się, o co najczęściej pytają polscy przewoźnicy.
Od kilkunastu lat polskie i europejskie prawo bardzo restrykcyjnie kontrolują przewoźników drogowych. Instytucja Inspekcji Transportu Drogowego powstała w 2002 roku sprawdza przestrzeganie zasad prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu drogowego towarów. Wszelkie uchybienia skutkują wysokimi karami finansowymi. Oczywiście przewoźnicy muszą się bać nie tylko ITD, ale również Policji, Służby Celnej, Straży Granicznej i Państwowej Inspekcji Pracy. Nawet Ci przewoźnicy, którym wydaje się, że znają wszystkie zasady, mogą się zdziwić, gdy kontrola wykaże nieprawidłowości.
Podczas kontroli z inspekcji pracy inspektor przygląda się kartom kierowców i zapisom w wykresówkach. Może on zweryfikować nie tylko czas pracy kierowców, ale też sposób naliczania wynagrodzenia i kwestie związane z podróżami służbowymi oraz inną dokumentację transportową. Sprawdź, co musisz koniecznie wiedzieć, by uniknąć przykrych niespodzianek.
Czas prowadzenia pojazdu, po jakim trzeba zrobić przerwę?
Kierowcy przysługuje przerwa trwająca minimum 45 minut po 4,5 godziny prowadzenia pojazdu, chyba że kierowca rozpoczyna okres tygodniowego lub dziennego odpoczynku. Zamiennie można wykorzystać 15-minutową przerwę, po której nastąpi przerwa trwająca 30 minut, a przepisy te wynikają z art. 7 rozporządzenia WE 561/2006 w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniających rozporządzeń EWG 3821/85, WE 2135/98 i uchylającego rozporządzenia EWG 3820/85.
Przepisy te nie zakładają minimalnego i maksymalnego czasu jazdy, po jakim należy się pierwsza część dzielonej przerwy, czyli 15 minut. Kierowca może zatem zatrzymać się na 15-minutową przerwę właściwie już po jednej minucie jazdy. Następnie jechać przez 4,29 minut, po czym odebrać przerwę o długości 30 minut.
Czy dzienny odpoczynek może być częścią tygodniowego odpoczynku?
Art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 561/2006 podaje, że dzienny odpoczynek może być przedłużony do rozmiarów odpoczynku regularnego lub skróconego tygodniowego odpoczynku. Jeśli więc kierowca będzie chciał odebrać skrócony tygodniowy odpoczynek trwający 24 godziny, to może odebrać odpoczynek dzienny trwający 12 godzin, a później przedłużyć go o kolejne 12 godzin. Razem daje to 24 godziny odpoczynku zaliczonego, jako odpoczynek tygodniowy.
Czy dodatkowy odpoczynek po 6 godzinach należy się kierowcy podlegającemu przepisom rozporządzenia nr 561?
Ustawa o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 r. (dokładnie art. 13 i ust. 1 tej ustawy) podaje, że po sześciu kolejnych godzinach pracy kierowcy przysługuje przerwa na odpoczynek trwająca 30 lub 45 minut w zależności od tego, ile godzin w danej dobie pracował kierowca. Z kolei art. 27 ust. 4 podaje, że kierowcy, który wykorzystał przerwę w wymiarze 45 minut po 4,5 godzinach pracy w pierwszych 6 godzinach pracy, nie należy się przerwa, o której mówi art. 13.
Czynności, które nie są zaliczane do czasu pracy kierowcy
Ustawa o czasie pracy kierowców, a dokładnie art. 7 tej ustawy stanowi, że do czasu pracy kierowcy nie wlicza się czasu dyżuru, jeśli w tym czasie kierowca nie wykonywał pracy, dobowego nieprzerwanego odpoczynku, nieusprawiedliwionych postojów i przerwy w pracy, której zasady reguluje art.16 ust. 1.
Odpoczynkiem dobowym jest:
- nieprzerwany odpoczynek kierowcy przez co najmniej 9 lub 11 godzin;
- regularny dzienny odpoczynek w dwóch częściach, z których jedna trwa co najmniej 3 godziny, a druga 9;
- dzienny regularny odpoczynek;
- przerwa podczas jazdy pociągiem lub przeprawy na promie, jeśli kierowca ma do dyspozycji koję lub kuszetkę.
Sposób rozliczania tygodniowego odpoczynku występującego na przełomie tygodni
Zgodnie z art. 8 ust. 9 rozporządzenia nr 561/2006 tygodniowy odpoczynek wypadający na przełomie tygodni można zaliczyć do dowolnego z tygodni, jednakże nie można go zaliczyć do obu tygodni. Zaliczenie odpoczynku tygodniowego do konkretnego tygodnia jest związane z rekompensatą za skrócony odpoczynek tygodniowy. Zrównoważenie tego odpoczynku jest możliwe do końca trzeciego tygodnia, począwszy od tygodnia, w którym nastąpiło skrócenie. Ta zasada powoduje, że bardzo istotne jest, do którego tygodnia zostanie zaliczony odpoczynek.
Dwa skrócone odpoczynki tygodniowe z rzędu – czy to jest możliwe?
Kierowca może wykorzystać w ciągu dwóch kolejnych tygodni co najmniej dwa regularne tygodniowe odpoczynki. Możliwe jest też odebranie jednego regularnego tygodniowego odpoczynku i jednego skróconego tygodniowego okresu odpoczynku, który trwa co najmniej 24 godziny. Wynika to z postanowień art. 8. ust. 6 rozporządzenia nr 561/2006. Kolejność odpoczynków nie ma znaczenia. Kierowca może w ciągu dwóch następujących po sobie tygodni odebrać odpoczynki w wymiarze 24 godziny, 24 godziny i 45 godzin, ale ważna jest późniejsza rekompensata odpoczynków, czyli przyznanie dwóch odpoczynków po 21 godzin.
Wliczanie przerwy śniadaniowej do czasu pracy
Przerwa śniadaniowa trwająca 15 minut jest wlicza się do czasu pracy kierowcy zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy o czasie pracy kierowców, ale przerwa ta przysługuje, jeśli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin. Za przerwę śniadaniową można uznać część z 30 lub 45-minutowej przerwy odbieranej po 4,5 godzinach jazdy.
Sposób ustalania pory nocnej
Kwestie związane z porą nocną regulują art. 21 i art. 2 ust. 6a ustawy o czasie pracy kierowców i art. 1517 kodeksu pracy. Zgodnie z ich zapisami, kierowców dotyczy:
- pora nocna, która ustala dopuszczalny wymiar czasu pracy w nocy;
- pora nocna ustalająca dodatkowe wynagrodzenie za czas pracy w nocy.
Każdy przewoźnik musi więc ustalić dwa niezależne zakresy godzin pracy nocnej. Zakres pierwszy wynikający z ustawy o czasie pracy kierowców zawiera okres 4 godzin z przedziału 00.00-07.00 i może być określony dowolnie przez pracodawcę w regulaminie pracy, obwieszczeniu lub układzie zbiorowym pracy. Czas pracy kierowców wykonujących pracę w tych godzinach nie może przekroczyć 10 godzin.
Druga pora nocna powinna być określona w przepisach wewnątrzzakładowych. Pora ta trwa przez 8 godzin między 21.00 a 7.00. Kierowca wykonujący pracę w tych godzinach otrzymuje dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej przyjętej dla minimalnego wynagrodzenia. Za godziny nadliczbowe w tej porze otrzymuje natomiast dodatek w wysokości 100% stawki godzinowej.
Źródło zdjęcia głównego: Depositphotos
